|
|
 TÜRK
edebiyatının önemli yazarlarından Orhan Kemal'le ilgili önemli bir
eser Everest Yayınları tarafından okuyucu ile buluşturuldu. Işık
Öğütçü tarafından .hazırlanan "Zamana Karşı Orhan Kemal-Eleştiriler
ve Röportajlar" 1949'dan 1970'e kadar yazarla ilgili yazı ve
söyleşilerden oluşuyor. Kitap, Orhan Kemal'in sanatını daha iyi
anlamak için önemli bir kaynak.
MAZLUM VESEK'İN SÖYLEŞİSİ 2'DE
Orhan Kemal'in oğlu Işık Öğütçü, Orhan Kemal ile ilgili
çalışmalarına bir yenisini ekledi. Daha önce Yazmak
Doludizgin-Şiirler ve Günlükler, Önemli Not!, Orhan Kemal'in Babası
Abdülkadir Kemali Bey'in Anıları çalışmalarını külliyata katan
Öğütçü, babasının tefrika halinde yayımlanan kayıp romanı Yüz
Karası'nı da okuyucuyla buluşturmuştu. Öğütçü, son olarak, Orhan
Kemal'le ilgili yazılan yazıları ve yazarla yapılan söyleşileri
"Zamana Karşı Orhan Kemal" kitabında bir araya getirdi. 1949 ile
1970 yılları arasını kapsayan çalışma Everest Yayınları tarafından
yayımlandı. Işık Öğütçü ile 63 yıl öncesine kadar uzanıp arkeolojik
kazı titizliğiyle hazırladığı araştırmayı konuştuk.
Orhan Kemal ile zaman tünelinde yolculuk
Mazlum Vesek
Fotoğraf: Fadime Dumlupınar
-Işık Ağabey, kitabın hemen ilk sayfasında
karşımıza 'yel kayadan ne alır?'sözü çıkıyor. Kitabın içeriği ve bu
söz bize neyi anlatıyor?
Üstadın zamana karşı durarak bugün dahi yaşadığını. Zaman ondan bir
şey alıp götürmemiş, aksine çok şey katmıştır. Tıpkı dünya
üzerindeki büyük sanatçılara olduğu gibi.
Tabii bundan Türkiye olarak gurur duymamız lazım. Çünkü yazarımız şu
an sınırlarımızı aşmış hemen hemen tüm coğrafyalarda okunmaktadır.
-Orhan Kemal ile ilgili daha önce hazırladığınız kitaplar içinde
bu bize göre farklı bir özellik taşıyor. Hazırladığınız her kitapta
mutlaka bir 'baba-oğul' ilişkisi kendini hissettiriyordu. Ama bir
babaya yönelen sert eleştirileri de kitaba almanız doğrusu bir
medeni cesaret örneği. Ne dersiniz? Işık Öğütçü artık babanın izini
değil de bir yazarın izini mi sürüyor?
Bu cesaret örneği değil. Yapılması gereken bir çalışmaydı. Günümüzde
eleştirilerin kitap tanıtımı düzeyinde olduğu düşünülürse, o
yıllarda büyük bir edebiyatçıya da sert eleştiriler yapılmasının
görülmesini istedim. Bu eleştiriler yazarımıza yaşadığı dönemde
dokunmamış, şimdi mi dokunacak? Benim müzeyi açtığım yıllarda
geliştirdiğim bir projenin hayata geçmesiydi bu kitap. Bizim
arşivimizde bulunan yazılardı. Demek Orhan Kemal bu yazıları okumuş,
değerlendirmeye almıştı.
Benim yaptığım sizin de değindiğiniz gibi bir yazarın edebiyat
yürüyüşünün kilometre taşlarını ortaya çıkarmak.
-Kitaba aldığınız kimi yazarların hayatta olduğunu görüyoruz.
Bundan neredeyse 60 yıl öncesinden itibaren ele alman yazılara şu
ana kadar bir tepki aldınız mı? "Amma da acımasızmışız " diyenler
oldu mu söz gelimi...
Kitap daha yeni. Okunsun, incelensin ondan sonra yorum yapan
olacaktır inanıyorum. Ama kitap içinde de Sezar'ın hakkını Sezar'a
teslim eden yazıları da görmek mümkün.
-Kitap, Türkiye'de bir çok yazın alanında olduğu gibi eleştiri
alanında da emeklemenin olduğu dönemlerde yazılan yazı ve
görüşmelerden oluşuyor. Buna rağmen bugünden baktığınızda günümüz
eleştirisinden daha 'olgun' bulduğunuz yazılar hangileri?
Ben bütün yazıları aynı kalitede görmesem, bu kitabı oluşturamazdım.
Olumlu ve olumsuz tüm yazılar benim için değerli.
Tüm yazılar yazarımızın tekrar incelenmesine yol açarsa, kitap
işlevini yerine getirmiştir demektir.
-Kitabı hazırlarken kütüphanelerde epeyi vakit
geçirdiğinizi ve sayısız yayını karıştırdığınızı biliyoruz. Bu arada
yarım asırdan fazla bir dönemi izleme şansınız oldu. Bu tarihsel
süreç içinde Orhan Kemal'in edebiyat dünyamızdaki belirleyiciliği ne
düzeydedir. Ya da görünürlüğü...
Nerede olduğunu söylemek bana düşmez geliyor. Bu işin gerçek
araştırmacıları, doğru değerlendirme yapanlar, bunu zaman zaman
açıklıyor. Ama kısaca şunu diyebilirim ki, bugün Türk edebiyatı
Orhan Kemal ile ışıldamaya devam ediyor. Yarın da böyle olacağına
inanıyorum. M. Nuri Gültekin'in saptaması sanırım en güzel yanıttır,
"Türkiye'yi ve onun yüz elli yıllık serüvenini anlamak için Orhan
Kemal eserleri ciddi ve keyifli bir okuma macerasıdır."
Bir Orhan Kemal okuyucusu olarak, çalışmanızı okurken nereye
koyacağımı bilemediğim eleştiriler oldu. Söz gelimi Mehmet Kaplan'ın
eleştirisi...Birkaç sayfa sonra Can Yücel''in Kaplan'ın yazısına
cevabını okuyunca doğrusu tebessüm ettim. Araştırmayı sürdürürken
'bu kadar da olmaz yahu' deyip bırakasınız geldi mi?
O ben de saklı kalsın. Yüreğimin cız ettiği anlar olmadı değil. Ama
yine de sonuna kadar incelememi sürdürdüm. Çünkü bu eleştiri
yapanların sadece yazarı kitabıyla değerlendirdiklerini biliyordum.
Çoğu Orhan Kemal'in hayatı hakkında bilgisi yoktu. Bu çalışmayı
yaparken ben her iki durumu da izleme imkânı bulduğum için daha
tarafsız kalmak için çaba sarf ettim.
Zaten yapmasaydım, kitaba ben de dahil olur, görüşlerimi açıklar,
kitap tarafsız olmaktan uzak kalırdı. Ama zaten dönemin pek çok
edebiyatçısı yazılarında, sert eleştirilere gereken yanıtı vermiş
olduklarını biliyordum.
Işık Öğütçü, Zamana Karşı Orhan Kemal-Eleştiriler ve Röportajlar,
Everest Yayınları, 448 sayfa |