|
|
Türkiye’nin tanınmış
edebiyatçıları onun ustalığı hakkında hemfikirdir. Bu da bir yazarın
okunması için en önemli gerekçedir. Orhan Kemal’i daha yakından
tanımak isteyenler için oğlu Işık Öğütçü’nün yazdığı ‘Zamana Karşı
Orhan Kemal’ iyi bir seçim
Orhan Kemal'in oğlu Işık Öğütçü babası hakkında yazılan
eleştirilerin, yapılan röportajların toplandığı 'Zamana Karşı Orhan
Kemal' adlı bir kitap yayımladı. Bu tür kitapların önemli bir işlev
taşıdığına inanırım Çünkü o yazarı okuyanlar bu yazılarla yeni
yaklaşımlar kazanırlar yeniden okumak isterler.
Genç kuşaksa kendinden önceki bir yazarı bu yazılardan, bu
röportajlardan daha yakından tanıma imkânını bulur. Belli bir
kişinin bir yazar hakkında yazısı, belki okuru tek yönlü bir
beğenme/reddetme girdabına sürükleyebilir. Oysa. değişik yazarların
görüşleri, ona değişik bir değerlendirme skalası sunar.
Röportajlarsa. yazarla okuru karşı karşıya bırakır, daha doğrudan
bir değerlendirme yapabilme fırsatını verir.
Işık Öğütçü, kitabın başında yer alan 'Zamana Karşı Orhan Kemal...'
yazısında, kitaptaki bazı yazılardan alıntılar yapıyor,
röportajlarındaki görüşlerden söz ediyor, kitabın özelliğini
anlatıyor:
"Zamana karşı direnen bir sanatçının edebiyat macerasına bu yapıtla
bir katkım olduysa ne mutlu bana. Ayrıca burada bulunan yazıların,
günümüzde yazan ve yazma eyleminde bulunmak isteyen, düşünen,
çabalayan gecesini gündüzüne katan, sihirli kelimeleri arayan,
istediği cümleleri oluşturamayan. konusunu istediği gibi
işleyemeyen. bundan dolayı sıkıntı çeken yeni yeteneklere de yol
göstereceğine inanıyorum."
Türkiye'nin tanınmış edebiyatçılarının onun yapıtları hakkında
yazdıkları, çeşitli anlayışlardaki yazarların onun ustalığında
birleşmeleri, bir yazarın okunması, unutulmaması için en önemli
gerekçedir. YAZARLARIN ÖVGÜSÜ
1949'dan itibaren seçilmiş bu yazılar, kronolojik bir
değerlendirme grafiği niteliği taşıyor. 1951'de bakın bir
röportajında neler söylüyor: "Günümüzün ileri sanatçısı, dünyamızı
üçüncü bir savaşa sürüklemek isteyen dallı budaklı yalanlarla
savaşmakta, halkın ileri demokratik mücadelelerini desteklemektedir.
Aldıkları konular, halkın ve halkın geleceğinden bahseden, ümitle,
ileri konulardır."
Yazıları sırayla okursanız daha ilk kitabının çıktığı tarihten
itibaren onun övüldüğünü göreceksiniz. Kimler tarafından mı?
Verdiğim liste yeterlidir sanırım: Oktay Rifat. Melih Cevdet Anday.
Vedat Günyol. Oktay Akbal. Attilâ İlhan. Necati Cumalı...
Mustafa Baydar'ın sorularına verdiği yanıtlardan bir bölümü, onun
yazma hakkındaki düşüncelerini yansıttığı için önemli: "Beni yazı
hayatına sürekleyen sebeplerin neler olduğunu şimdiye kadar
düşünmemiştim. Bunu sizin sorunuzdan sonra düşündüm. Şöyle
sıralayabiliriz: Peşin bu hayatı devam ettirebilecek bir kabiliyet:
sonra bu hayatın verdiği imkan. Bu imkan bundan önce denediğim
mesleklerin verdiği imkandan daha uygundu. Yani. beni ve çocuklarımı
biraz daha iyi yaşatabiliyordu '
Işık Öğütçü, kitabın başındaki yazısında belirttiği gibi. onu
beğenmeyen, eleştiren yazarların da yazılarını almış. Böylece
okuyucuya özgür düşünme için her iki malzemeyi de sunuyor.
EN GÜÇLÜ ROMANI
'Suçlu' için Fikret Otyam'a yazdığı mektup, bir yazarın kendi
kitabının yorumu olması açısından ilgi çekicidir: 'Suçlu, insanların
bozduğu dünyayı gene insanların düzene koyacağına inanan bir
yazarın romanıdır her şeyden önce. Suçlu'da insanların insanlara
yardımı vardır, arkadaşlık vardır. Aydınlık bir gerçekçiliktir o.
Basit bi gözlemcilik değil. Gerçekten aldığı malzemeyle 'olması
gereken'i verir. Bu roman insanları suçlamaz. En kötü insanı bile.
En kötü insanın bile bir iyi. bir insancıl, bir acıyan yanını
gösterir. Tahir Alangu'nun istediği 'Bir paranoyak çocuğun
macerası'nı yazmaya özenilmemiştir. Dostoyevski. Zola'ların
yapageldiği şeyden kaçınır Tahir Alangu'nun istediği yapılsaydı,
roman basit bir tekrardan öteye geçemezdi. Bense 'Suçlu'da bundan
önceki romanlarımda yaptıklarımı aştığıma inanıyorum. Kitap belki de
'Romantik gerçekçi' bir havayı taşıyor. Romanın tezi 'En fena insan
bile insanların yardımıyla iyi yola gelebilir'dir. Bu romanda
karamsarlıktan eser yoktur. İnsanlar iyi-kötü yönleriyle
evrilmişlerdir. Nihayet, 'iyilikle kötülüğün, iyilik lehine savaşı!.
Tahir Alangu. onun mizah yazarlığı yanına değiniyor. Fethi Naci.
'Bereketli Topraklar Üzerinde'yi şöyle övüyor: 'Orhan Kemal'in en
güçlü romanı, bence'
Derleme, başka açıdan da yararlı bir kaynak. Bizim
kitap yazıları ve röportaj türünün de tarihçesi aynı zamanda. |