|
Bütün bunları haziran civarında yeniden düşünmek adeta bir yazgı.
Çünkü bu ay, Türkiye'nin en önemli roman armağanlarından birisi olan
Orhan Kemal Ödülü veriliyor. Bu yıl da sahibini buldu ödül ve onun
için yapılan törende büyük romancımız Yaşar Kemal çok önemli, bir o
kadar da hazin bir gerçeği dile getirdi. Türk romanının Kemal Tahir
ve Orhan Kemal'le birlikte üç büyük Kemal'inden ayakta kalanı, Yaşar
Kemal, adına verilen ödül olmasa Orhan Kemal'in, bugün neredeyse
unutulmuş bir yazar olduğunu belirtti. Daha da heyecan verici bir
biçimde, Yaşar Kemal, unutulmaz romancımız Orhan Kemal'in yarattığı
Murtaza tipinin (ki, aynı adlı romanın kahramanıdır) başka dillerde
olsaydı Don Kişot kadar önem ve kalıcılık kazanacağını vurguladı.
Şimdi adını anan yok. O romanı okuyan yok. Bana kalırsa bu
Müfettişler Müfettişi için de geçerlidir. Evet, bugün kim, Türk
romanını geçmişten bugüne gelen bir çizgide uzun ve heyecan verici
bir zincir şeklinde izliyor? Bu soruyu tümden olumsuzlukla
yanıtlamak istemem. Bugün de yazılan çok önemli bir Türkçe roman
var. Hatta son birkaç yıldır Türkçe roman deyince müthiş bir
kütleyle karşılaşıyoruz. Neredeyse her gün bir roman yayımlanıyor.
Buna rağmen insanların bugün iyi bir roman okuyucusu olduğunu
söylemek olanaksız gibi. Çok satanların, internet çağının, yazılı
kültürümüzü oluşturmadan görsel kültüre sıçrayışımızın ardına bir
bahane olarak saklanmayalım. Bu saydığımız unsurlar, dünyanın başka
yerlerinde de egemen. Ama o ülkelerde roman okunuyor. Ortada başka
bir neden olması gerekiyor bu durumda. Birincisi dizi filmler.
Bugünün romanı onlar. İnsanlar tefrika izler gibi izliyor dizileri.
İkincisi, gazetelerdeki cinayet, hırsızlık, hatta insan ilişkilerine
dönük haberler neredeyse birer roman 'öyküsü' gibi teslim alıyor
insanları. Kitleler muhayyilelerini o haberleri izlerken tüketiyor.
'ÖTEKİ' MÜTHİŞ NEDEN
Fakat bunlar da romanla olan 'sorunlu' ilişkimizi açıklamaya yetmez.
Nedeni açık: Roman sadece olay değildir, tarihsel gerçekler
değildir. Roman romanın kendisidir. Yani anlatımdır, dildir,
romancılık zanaatıdır. Roman, bütün bu 'somut' olgular üstünde
yükselen ve onu roman yapan çözümlemelerdir. Olayların arkasındaki
insan gerçekliğidir. Bu nedenle de iyi roman sonunda felsefe
demektir. Okur, insana ait bilinç dışını orada bulur. Tragedyaya
orada tanıklık eder. İşte roman okumayışımızın nedeni bu noktada
düğümlenmiştir. Roman bize bir insan olarak kim olduğumuzu, ne
olduğumuzu anlatır. Bizi kendimizle yüzleştirir. Kendimizi bulmamıza
yol açar. İnsanlığımızdan kaynaklanan ve onun ayrılmaz parçası olan
'karanlık' ve 'kötücül' yanlarımız romanlardadır. Biz, asıl bu
nedenle, kendimizden kaçtığımız için artık roman okumuyoruz. Bütün o
çok satan kitaplar, diziler, gazete haberleri kim olduğumuzu bize
gösterir gibi yapsa da kimliğimizi bizden kaçırır, kendimizi bizden
saklar, gizler. Ancak roman onları ortaya döker, açığa çıkarır.
Murtaza, Müfettişler Müfettişi bize bizi anlattığı için ve o
yüzümüzle karşılaşmaktan ürktüğümüz, korkup çekindiğimiz için dev
gibi Orhan Kemal'i şimdi yok sayıyoruz. Yani, kendimizden
utanıyoruz, kendimizi yok sayıyoruz. Bir düşünün bakalım...
|