|
Orhan Kemal edebiyatımızın insan ve insani olanı yapıtlarında en iyi
anlatan yazarlarımızdandır. 95. yaşını kutluyor olmamızın nedeni de
budur, bana göre. Yazdığı gibi yaşaması, yaşadığı gibi yazmasının da
bunda azımsanmayacak payı vardır.
95. yaşında Orhan Kemal’in bütün yapıtlarını yayımlayan Everest
Yayınları tarafından kitaplarının yeni baskıları yapılıyor.
Yazmaya şiirle başlayan Orhan Kemal’in yazma serüveninin yönünü
Nâzım Hikmet belirler yaptığı eleştirilerle. Onu şiirden öyküye ve
romana yönelten büyük şairimizdir. Yazma serüvenini inatla yarıda
bırakmaz. Yazmak da yaşamak gibi bir inat işi değil midir? Orhan
Kemal için tamı tamına uyan bir sözdür yaşamak ve yazmak için inat
etmek. Çünkü zor koşullara teslim olup yazmayı bir kenara fırlatıp
atmamıştır. Hele yaşamaktan hiç vazgeçmemiştir, insana güvenini ve
sevgisini hiç yitirmeden.
Orhan Kemal,
çocuklar ve gençler
Orhan Kemal’in öykü kitapları taranarak çocuklara ilişkin uygun
öyküleri seçilerek Büyülü Fener Yayınları tarından yayımlanan çocuk
kitabı sayısı dörde ulaştı: Aslan Tomson, İnci’nin Maceralar, Uyku
ve Elli Kuruş.
İnci’nin Maceraları, Aslan Tomson, Uyku, Elli Kuruş kitaplarında yer
alan çocuğu, çocuğun dünyasını yazarın ne kadar iyi anlattığını
görebileceğimiz birkaç yapıtıdır. Çocuk dünyasını en iyi bilen ve
bunu dile getiren bir yazardır Orhan Kemal. Yazarın çocuklar için
yazdığı öyküler elbette bunlarla sınırlı değil. Başka öykülerinde de
çocukları anlatmaktadır.
İnci’nin Maceraları’nda bir çocuğun ruhsal durumunu başarılı bir
biçimde anlatır, yazar. Annesi ile babasını kıskanan İnci, annesiyle
geceleri birlikte yatmak, ondan masallar dinlemek için değişik
şeyler düşünür kendince.
Öykülerinin dışında da, romanlarında çocuk kahramanları görebiliriz
gülen gözleriyle. Hemen aklıma gelen birkaç romanını sayayım
çocukların belirgin olarak boy gösterdiği: Kaçak, Sokakların Çocuğu,
Devlet Kuşu, Sokaklarda Bir Kız, Baba Evi…
Kaçak’ta romanın baş kişilerinden birisi olmamasına karşın Hacer‘in
oğlu Hüseyin’in baba ve üç tekerlekli bir bisiklete sahip olmak
isteyen bir çocuktur. Babanın da, oyuncağın da bir çocuğun
vazgeçilmezleri arasında olduğunu belirtiyor, Orhan Kemal.
“…
Biliyor annesi, yani Hüseyin’in babaannesinden kalan mallarını
satacak, dolu parayla gelecektir. Çok duymuştu bunu annesinden. İyi
ama bunları yoluna koyup evine dönmek o kadar zor mu?”
(Kaçak, s.19)
Baba Evi’ndeki çocuk kahraman Orhan Kemal’in kendisidir. Babasını,
annesini kardeşlerini görürüz. Dahası yazar Kurtuluş Savaşı’nın
önemli günlerini aktarır, bu romanında. Adından ailece sürgün
yaşadıkları Ortadoğu topraklarının kokusunu duyumsarız sayfaları
çevirdikçe, romanın ilerleyen bölümlerinde.
Orhan Kemal aslında adı konulmadığı yıllarda bile “Gençlik
Edebiyatı”nın kapsam alanına giren yapıtlar ortaya konmuştur. Başta
Sokaklarda Bir Kız, Yalancı Dünya, Baba Evi, Avare Yıllar, Cemile
gibi eserler gençlerin de zevkle okuyacağı bu alana giren
kitaplardır.
Bu yapıtlarında gençlere ilişkin sorunlara değinilmiştir, yaşadığı
toplumu soyutlamadan. Yazarın üzerinde durduğu en önemli izlekler,
bu yapıtlarda iş, ekmektir ve aştır.
Avare Yıllar’da ve Cemile’de fabrikada çalışan genç insanların
yaşamını görüyoruz. Cemile’de ise ekmek ve işe aşk eklenmiştir.
Elbette burada Cemile üzerinde durulması gereken bu izleklerin
yanında Balkanların çözülme sürecini anlatmaktadır.
95. yaşını kutladığımız Orhan Kemal toplumdaki büyük değişimi insan
üzerinden yaparken gençleri ve çocukları da unutmamış. Çünkü onları
toplumun ayrılmaz bir parçası olarak görüyor. İyi ki doğmuşsun Orhan
Kemal!
Meraklısına kaynakça:
Orhan Kemal, İnci’nin Maceraları, 1.Basım: Mayıs 2008, Everest
Yayınları-İstanbul
Orhan Kemal, Uyku, 1.Basım: Haziran 2009, Everest Yayınları-İstanbul
Orhan Kemal, Elli Kuruş, 1.Basım: Haziran 2009, Everest
Yayınları-İstanbul
Orhan Kemal, Aslan Tomson, 1.Basım: Haziran 2009, Everest
Yayınları-İstanbul
Orhan Kemal, Kaçak, 11.Basım: Ağustos 2009, Everest
Yayınları-İstanbul
Orhan Kemal, Cemile, 17.Basım: Kasım 2008, Everest
Yayınları-İstanbul
n Mustafa ASLAN
-11.09.2009
|