Ana Sayfa

Berfin Bahar  - Işık Öğütçü   - Mart 2009 / 133

 

 GÜLE GÜLE TÜRKEL HOCAM …

 

 

Candan ve yüzünden hiçbir zaman eksilmeyen gülümsemenle vefalı bir dost olarak yüreğime öyle bir sıcaklıkla dokundun ki, senin için de yazmak istedim.

İki bin yılında Orhan Kemal Müzesini Cihangir’de açtığımızda, müzenin açılışını büyük bir heyecanla dostlarına haber veren ilk sen olmuştun. Daha sonra Orhan Baba’nın anma günlerinin kendi deyişinle “kadrolu konuşmacı”sıydın. Bir iktisatçının edebiyat konuşmasına herkes şaşırmıştı. “Eskici ve Oğulları” ve “Gurbet Kuşları”nı, Türk ve dünya ekonomisi çerçevesinde yorumlamış, bugünkü ekonomik krizin ipuçlarının Orhan Kemal’in kitaplarında var olduğunu belirtmiştin. Ve de haklı çıkmıştın hocam .. Hayatın içinden gelen gerçek edebiyatın iktisadi şartlardan da beslendiğinin vurgusunu yaparak şunları söylemiştin, “Gurbet Kuşları’ okunmadan IMF’yi, Türkiye’nin dış borcunu, neden bu borçtan kurtulamadığımızı ve bugünkü durumumuz anlaşılamaz. Orhan Kemal, yaşadığımız dünyayı olduğu gibi önümüze koydu. ‘Eskici ve Oğulları’ da 2005 yılında yaşadığımız değişimi anlatan bir romandır. Çünkü o kitapta anlatılan insanlar artık kente gelip ayakkabı boyacılığı bile yapamayacaklar. Seni saygıyla anıyor, hem de üstat için İngilizce yazdığın yazıyı tüm sevenlerinle paylaşmak istiyorum.

“Kimse geleceğin ne getireceğini bilmez. Ancak, özellikle değişimlerin hızlı olduğu ülkelerde, insanlar hayatlarını nasıl yaşayacaklarını ve aktif olarak hayatın içinde olmaları gerektiğini bilmelidirler.

Orhan Kemal, bu gerçeğin farkında olanlardan biriydi ve edebiyatı etkili bir araç olarak kullanarak insanların hayatında bir değişiklik yaratmaya  çalıştı . Yıllar sonrada kitapları, seçtiği temaların evrensel niteliği sayesinde bugün de hala geçerli olmasından, bir esin kaynağı olmaya devam etmektedir.

Örneğin; ‘Cemile’ de, Türkiye’de Cleveland pamuk üretimiyle gelen teknolojik değişimlerin insanların hayatını kalifiye işçilik aranırken işsizliğe sürüklemesiyle nasıl etkilediğini anlatır.Bu değişimlerin sosyal yapıdaki etkilerini ‘Eskici ve Oğulları’ ve ‘Gurbet Kuşları’ gibi kitaplarındaki karakterlerin hayatlarını inceleyerek anlayabiliriz. ‘Eskici ve Oğulları’, hayatını tarım aletleri tamir ederek kazanmaya çalışan bir adamı anlatır. Marshall Yardım Planıyla Türkiye’deki köylere traktörler gelince, işini kaybeder ve ailesiyle köyünü terk etmek ve şehirde iş aramak zorunda kalır. ‘Gurbet Kuşları’nda İstanbul gibi endüstriyel şehirlere iş aramaya gelenleri ‘göçmen kuşlar’ olarak karakterize eder. Çünkü , bu insanlar nereye yerleşeceklerini ve yeni hayatlarına nasıl uyum sağlayacaklarını bilmezler.

Bugün bile küresel ekonomimiz, Orhan Kemal’in eserlerini oldukça geçerli kılacak yapıya sahiptir. Kısaca, o, insanlara Türkiye’deki hayatın farklı renklerini ve yönlerini   göstermiştir. 

Bu sebeplerden, Orhan Kemal’in eserleri, edebiyat okuyan öğrencilerin dışında, örneğin sosyal bilimler,ekonomi, vs ..okuyanlar için de zengin bir kaynaktır.Ekonomi Profesörü olarak ben, onu derslerimde çoğu zaman referans olarak kullanırım.”

Güle güle Türkel Minibaş, vefalı hocam, seni unutmayacağım…

 


info@orhankemal.org