Ana Sayfa

Evrensel Gazetesi - Sennur Sezer - 21 Ekim 2003

 

Murtaza yaşıyor!

Sennur Sezer

          “Pist be muzir ayvan! Döktürmeyeceğim sana çöpleri. Dedirmeyeceğim ne pismiş bu maale... Git fare yakala sen. Muzir ayvan!”
          Bir bekçinin çöp tenekelerini devirerek yiyecek bir şeyler arayan kediyle kavgasını gören herkes güler elbet. Ama aynı bekçinin, bir hırsız tarafından öldürülmesinde gülecek yan yoktur. Belki bekçinin dramı burada başlamaktadır; güvenlik ve düzenden ne anladığında...
          Murtaza, Orhan Kemal’in her dönemde bir benzeri görülen tiplerinin en ünlüsü. Ekmeğini kendi emeğiyle kazanmak isteyen, kardeşine bile boyun eğmekten yana olmayan, ancak emeğiyle geçinene değil düzenin başındakilere saygı duyan biri. Dürüstlüğünün karşılığında kendisine hayran olunmasını isteyen bir çalışan. Durmadan çalışkanlığıyla, dürüstlüğü ile övünmese belki beğenilecek. Ama üniforması ile kazandığı yetkiyi hep kendine benzeyenler üzerinde uygulamayı seçmiş, ona zenginlerin beylerin, çalıştıkları, Allah’larını peygamberlerini tanıdıkları için zengin oldukları öğretilmiş. Onlar gece eğlenebilir, içki içebilirler. Ama yoksullar hep çalışmak zorundadırlar.

Düzenin parçası
          Birbirlerine destek olmamak zorundadırlar. Çamurda gördüklerine bir tekme de onlar vurmak zorundadırlar ki, kamçı ellerine geçmesin.
          Murtaza, düzene saygı duyar, çünkü kendisini o büyük düzenin bir parçası saymaktadır. Ankara’da hükümet, şehirde vali, mahallede Murtaza. Onca emek verdiği düzenin; yokluğuna, yoksulluğuna el uzatmadığını gördüğünde başlayacaktır dramı. İki kızı ve karısının fabrika işçiliğine eklenen maaşının ilaç parasına, doktor parasına yetmediğini gördüğünde...
          Semaver Kumpanya, Murtaza’yı yeniden yorumlayarak sahneliyor. Güvenlik kavramının özelleştirildiği, şiddetin özelleştirildiği, sitelerin, hastanelerin, özel okulların, bankaların özel güvenliklerle korunduğu günlerde Murtaza yeniden soluk alıyor.

Kahkaha ve gözyaşı
          Danslı, müzikli, tarihsel yorumlu gülerken düşündüren, kahkahanın ortasında gözleri yaşartan bir Murtaza bu. Romanı sahneye Günay Ertekin uyarlamış. Işıl Kasapoğlu ile Bülent Emin Yarar yönetmiş. Sahne dekor tasarımı Metin Deniz’in. Müzik Nejat Yavaşoğulları, kostüm tasarım Mualla Erkut, ışık tasarım Sema Öztaş, Zeyno Sürek, kukla tasarım ve uygulama Senem Orhonsayın, yönetmen asistanı Emel Çölgeçen, dramaturji Yavuz Pekman, Günay Ertekin.
          Bütün başarılı oyunlar gibi, sahnede kimsenin kimseden rol çalmadığı bir oyun Murtaza. Tansu Biçer (Murtaza), Nilüfer Aytekin (Akile Hala) ve Gülden Gököz (Firdevs) ile Güliz Gençoğlu (Celime) dışındaki tüm oyuncular birden fazla karakteri oynuyor. Fulya Aksular, Sibel Altan, Asil Büyüközçelik, Aydın Çalap, Bani Çiçek, Bülent Çolak, Fatih Dönmez, Evren Keskin, Ahmet Kaynak, Serap Matyaş, Sezai Paracıkoğlu, Ali Savaşçı. Bakkaldan kahveciye, komiserden dokuma şefine, kediden komşu kadına sanki yüzlerce kişiyi canlandırıyorlar. Fabrikanın dokuma makinelerini de. Müziği flütte İlkay Aknam, klarnette Volkan Kaya gerçekleştiriyor.

Köy ile kent arasında
          Semaver Kumpanya’nın Murtaza’sını, “bir adımı öteye attığında uçurumlara gidecek” köylü ahlakı ile kentli köle arasına sıkışmış bu düşçü yoksulu, Kocamustafapaşa Çevre Tiyatro’da seyredebilirsiniz: Kocamustafapaşa, Kuvayı Milliye Caddesi Tel: 012 585 59 35
          Televizyon dizilerinin sığlığında ve sinemaların tekdüzeliğinde çalışanların görmesi gerekli bir oyun.



 

 

 


info@orhankemal.org

1