Orhan Kemal'in ilk olarak 1952' de yazdığı, ikinci cildine başladığı ancak bitiremediği,
"Murtaza"nın 16. basımı çıktı


Edebiyatımızın en büyük romancılarından olan Orhan Kemal,yazın yaşamına şiirle başlar.1938'de,askerlik görevi sırasında,''komünizm propagandası'' yaptığı gerekçesiyle hapse giren yazar;1940'ta,Bursa Cezaevi'nde Nazım Hikmet'le tanışır ve onun etkisiyle düzyazıya yönelir.Eserlerinde işçilerin,köylülerin,gurbetçilerin;yani sistemin bir şekilde mağdur ettiği insanların yaşam mücadelelerini,hiç eskimeyeceğe benzeyen üslubuyla anlatan yazarın,klasik haline gelmiş bir çok kitabı vardır.Orhan Kemal'in,''fabrika içleri gece kontrol sorumlusu'' Murtaza Efendi'yi anlattığı romanı ''Murtaza'' da bu klasiklerin başlıcalarından biridir.

Mübadele sırasında Türkiye'ye gelen,bu yüzden İsmet Paşa'ya sonsuz saygı duyan ve bütün yaşamını ''Balkan Savaşı sırasında,mübarek kanını kutsal vatan topraklarına akıtan'' dayısı Kolağası Hasan Bey'e benzemeye ve çocuklarını da ona benzetmeye çalışarak geçiren Murtaza,her ne kadar her yerde ''vazifesinin aslanı'' olmak için uğraşsa da;hiçibir zaman hiçkimseye yaranamaz.Çünkü kendisi biraz ''akıldan piyadedir''.

Önce gece bekçiliği yaptığı mahallenin sakinleriyle ters düşer.O,onların iyiliğini düşünmektedir aslında ama,mahallelinin böyle bir isteği yoktur.Bir süre sonra hakkında şikayetler de artınca,Murtaza'nın görev yeri değiştirilir,çırçır fabrikasında gece kontrolü görevi verilir.Murtaza bu kez de orayı ''disipline sokacaktır'';tıpkı genelevi soktuğu gibi.Ancak orada da istenmeyen adam ilan edilmesi çok sürmez.Murtaza,kendisine göre görevinin gereğini yapmaktadır;oysaki işçiler onu ''işçi düşmanı,malsahibinin yardakçısı'' olarak görmektedir.Buna bir de Murtaza'nın İsmet Paşacılığı,CHP'liliği eklenince,Demokrat Parti'li olan fabrikada ona yaşam şansı kalmaz.

Orhan Kemal,''Murtaza''da öyle bir karakter yaratmış ve olayları öyle bir örmüş ki,roman boyunca ne Murtaza'nın akıllı mı deli mi olduğuna ne de onun ailesi ve çevresiyle olan çatışmalarında,kimin tarafını tutacağınıza karar verebiliyorsunuz.Çünkü Murtaza yaptıklarıyla kendince etrafındakilere fayda sağlamak isterken,başta kendisi olmak üzere,en yakınındakilere sürekli zarar veriyor ancak,o asla bunun farkına var(a)mıyor.

Orhan Kemal'in ilk olarak 1952'de yazdığı ve 1968'de şimdiki halini verdiği,ikinci cildine başladığı ancak bitiremediği,sinema ve tiyatroya da uyarlanan ve bu ay 16.basımı yapılan eseri ''Murtaza'',yazarla henüz tanışmamış olanlar için iyi bir başlangıç kitabı.

(Murtaza,Everest Yay.,356 sy.)