"İÇİMDE ukde kaldı!" diye bir deyim vardır. Karşılığını veremediği bir şeyin insanın içinde dert kalışı...
Beyoğlu'ndaki bir kitapçının, kendisine Orhan Kemal'in kitabını soran gence "Orhan Kemal mi kaldı koçum!" deyişi de bizim içimizde ukde kalmıştır, bir kere daha yazmıştık...
Yani tezgâhtar "Orhan Kemal mi kaldı?" derken, "Kim tanır, kim okur Orhan Kemal'i!" demek istiyor.
Öyle ya, şimdikiler varken -kim olduklarını yazıp başımıza dert alacak değiliz- Orhan Kemal de kim oluyor?
* * *
ALLAH her romancıya Işık Öğütçü gibi bir oğul versin, kitabıyla babasını yaşatıyor.
Işık Öğütçü, Orhan Kemal'in oğlu...
Orhan Kemal'in en ünlü romanlarından biri "Murtaza"dır. Orhan Kemal, ölmeden önce "Murtaza-2"yi de yazmış ve dosyasının kapağına el yazısıyla şu notu düşmüş:
"Önemli not: Bu dosyada Murtaza'nın ikinci cildini yürütecek müsveddelerle, 47. sayfaya kadar tape edilmiş bölüm vardır. Geziden dönüşte devam edilecektir. (Tabii kısmetse... ki elbette kısmettir)"
Ama kısmet olmadı, Orhan Kemal 2 Nisan 1970 tarihli bu nottan sonra çıktığı geziden sağ dönemedi, "Murtaza-2"yi tamamlamak kısmet olmadı; oysa kısmet olacağından o kadar emindi ki!
* * *
IŞIK Öğütçü, babasının bitiremediği "Murtaza-2"yi ve yine yarım kalmış "93 Harbi"ni kitap yaptı, ayrıca çeşitli konular için yazdığı düzyazılarını da ekledi. (x)
* * *
ORHAN Kemal, romanlarındaki insanların niçin yerel şiveyle konuştuklarını soran, "geliyorum" yerine "geliyom", "bilmiyorum" yerine "bilmiyom veya bilemeyom" dedikleri için onu eleştirenlere şu cevabı verir:
"Gözleme dayanan, amacı halkın ilerleyen uygarlığın yanı başında, nasıl bir tarih öncesi yaşadığını belirtmek olan roman ve hikâyelerde, olması lazım geleni olmuş gibi göstermeye, yani uygarlığın yanı başındaki sefaletleri yumuşatıp hafifletmeye sanatçının hakkı yoktur. (...) Dilde de böyle. Ben şahsen hikâye ve romanlarımdaki tiplerin konuşmasına bunun için karışmam. Nasıl konuşuyorlarsa öyle konuşurlar, yanlışlarını düzeltmem pek. Yani palaspareler içindeki insana, kostüm giymişti, diye iftira etmem."
* * *
"ORHAN Kemal bizim edebiyatımızın gelmiş geçmiş en büyük romancısıdır."
Yaşar Kemal böyle diyor, Orhan Kemal'i ve "Murtaza"yı anlatan yazısında:
"Murtaza gibi bir tip, Orhan Kemal'den başkası yaratmadı."
Doğrusu Yaşar Kemal'in bu değerlendirmesini, "Yıllar önce yaptım" dediği bu değerlendirmeyi ilk defa okuduk.
Bu da bizim ayıbımız.
——————-
(x) Orhan Kemal, Önemli Not-Tamamlanmamış Yapıtlar ve Seçilmiş Düzyazılar, Everest Yayınları.
